Milenium – koniec świata albo koniec naszej cywilizacji. Komputery oszaleją, braki w dostawach prądu sparaliżują miasta, banki nie wypłacą pieniędzy, anarchia, zniszczenie, upadek… Tym żył świat na przełomie 1999/2000 roku, karmiąc się masowo produkowanymi wszelkiej maści przepowiedniami milenijnej apokalipsy. A jednak nie wszyscy dali się ponieść temu szaleństwu. Tu, w Żorach, grupka osób skupiła się na realizacji oryginalnego pomysłu, który już wkrótce stał się wizytówką miasta. Ten projekt to Centrum Edukacji Regionalnej, miejsce szczególne w Żorach, w którym pasjonaci i specjaliści kształcą i uwrażliwiają na kulturę, tradycję i historię Górnego Śląska dzieci i młodzież z całego województwa.
A wszystko zaczęło się ponad 20 lat temu, od Jadwigi Tabor, która w tamtym czasie była doradczynią metodyczną w Szkole Podstawowej nr 15 w Żorach. Gdy w połowie lat 90 XX wieku MEN wprowadziło do szkół lekcje o małej ojczyźnie, Jadwiga Tabor szukała pomysłu na uatrakcyjnienie tych zajęć. I w końcu znalazła, zainspirowana warsztatami dla nauczycieli zorganizowanymi przez Polskie Stowarzyszenie Pedagogów Zabawy Klanza z Lublina. Pomysł okazał się banalnie prosty. Zamiast w tradycyjny, szkolny sposób przekazywać uczniom wiedzę, trzeba pokazać im, a nawet pozwolić wykonać to, czego się ich uczy. Tak powstał pomysł na „Lekcje regionalizmu na żywo”. 13 marca 2000 roku odbyła się pierwsza lekcja z udziałem uczniów z SP 15, która oficjalnie zainaugurowała działalność CER, w tym czasie noszącego nazwę Żorskiego Centrum Regionalnego w Osinach. Zajęcia były wielkim sukcesem. Przyczyniło się do tego przede wszystkim to, że pani Jadwiga Tabor zaangażowała do współpracy nie tylko nauczycieli i pedagogów, takich jak panie Renata Śniegoń, Leokadia Buchman, Mirosława Bieg, Maria Hanslik czy Urszula Niechoj, ale także wybitnych specjalistów i pasjonatów kultury i tradycji naszego regionu: panie Zofię Przeliorz, Erykę Krawczyk, Anielę Wicherek, Ewelinę Mrowiec, Joannę Kipkę czy pana Ludwika Wróbla. Dzięki ich zaangażowaniu i pracy z uczniami fama o „lekcjach regionalizmu na żywo” rozeszła się szerokim echem po regionie i bardzo szybko zgłosiły się kolejne szkoły, chętne do udziału w zajęciach. Na początku były one prowadzone dwa razy w tygodniu, ale szybko okazało się, że to za mało, więc zwiększono ich liczbę do pięciu dni. Dzięki temu CER odwiedza rocznie prawie 10 tys. uczniów i przedszkolaków.
Działalność CER to nie tylko „lekcje regionalizmu na żywo”, ale też cykliczne szkolne, powiatowe i wojewódzkie konkursy ortograficzne, plastyczne, z wiedzy o mieście, regionie czy Polsce. Do tego seminaria i konferencje naukowe, warsztaty, biesiady, spotkania integracyjne dla obcokrajowców. Nie mogło też zabraknąć działalności wydawniczej. We wrześniu 2000 roku ukazał się pierwszy numer „Bajtla”, sztandarowego czasopisma dla dzieci, które wydawane jest do dzisiaj. Kolejne tytuły cyklicznie wydawane przez CER to czasopisma „Czas pracy i świętowania w śląskich tradycjach ludowych – tradycja a współczesność”, „Żory znane i nieznane – Poznaj swoje miasto i ojczyznę” czy antologia tekstów „Ô Ślōnsku po ślōnsku”. Obok tego CER wydał też wiele publikacji okazjonalnych.
Liczba nagród i odznaczeń, jakie przez te 20 lat działalności otrzymał CER i jego pracownicy, jest równie okazała: „Ślązak Roku 2008” oraz nagroda główna XVIII Konkursu „Po naszymu – czyli po Śląsku” dla Ludwika Wróbla, Srebrne Odznaki Honorowe za Zasługi dla Województwa Śląskiego dla Urszuli Niechoj, Leokadii Buchman i Mirosława Bieg i Złota Odznaka Honorowa za Zasługi dla Województwa Śląskiego dla Jadwigi Tabor w 2010 roku, Phoenix Sariensis dla Żorskiego Centrum Regionalnego w 2012 roku, a w 2016 Nagroda Marszałka Województwa Śląskiego za „Wydarzenie Muzealne Roku 2015” w kategorii: „dokonania z zakresu inicjatyw edukacyjnych oraz popularyzacji dziedzictwa kulturowego”, w 2017 roku Srebrne Odznaki Honorowe za Zasługi dla Województwa Śląskiego dla Joanny Zygmund-Kipki i Urszuli Wróbel; w tym samym roku Jadwiga Tabor otrzymała Phoenix Sariensis za swoją działalność na rzecz edukacji regionalnej i Nagrodę Kulturalną w kategorii: „Ochrona Kultury”, przyznaną przez Prezydenta Miasta Żory. Ponadto redakcja Dziennika Zachodniego przyznała pani Jadwidze Tabor nagrodę „Człowieka roku 2017” za działalność na rzecz regionalizmu, miasta Żory i województwa śląskiego.
Od 2020 roku Centrum Edukacji Regionalnej działa w strukturach Miejskiego Ośrodka Kultury w Żorach.
Obecnie CER tworzą:
Kierownik Centrum Edukacji Regionalnej:
Jadwiga Tabor
Pracownicy Centrum Edukacji Regionalnej:
Patrycja Pieter
Barbara Wołczyk
Joanna Zygmund-Kipka
Mariola Zygmund-Spendel
Urszula Niechoj
Leokadia Buchman
Ludwik Wróbel
Maria Wróbel
Alina Jędrasiewicz
Zespół redakcyjny czasopism:
Jadwiga Tabor
Leokadia Buchman
Urszula Niechoj
Zbigniew Tomecki
Ilustracje i grafika:
Gabriela Becla
Zbigniew Tomecki
Korekta tekstu:
Aleksandra Weber
Korekta ślōnskij godki:
Lucjan Buchalik
13 marca 2020 roku CER obchodzi swoje 20 urodziny. Będzie to czas podsumowań i refleksji nad tym, „jak to dawniej bywało”. Nie zapomnimy jednak o współczesności – CER pod wodzą pani Jadwigi Tabor wciąż się rozwija i rozszerza działalność oraz ofertę.
Więcej informacji o CER znajdą Państwo na naszej stronie internetowej http://cer-zory.pl oraz profilu FB https://www.facebook.com/CentrumEdukacjiRegionalnejZory
Zapraszamy do odwiedzin.
